اطلاعات مهم علمی درمورد کشت برنج

مراحل رشد:

گیاه برنج دارای یک ساقه اصلی است و تعدادی پنجه از آن رشد می کند. هر بوته برنج 5-4 پنجه تولید میکند که از پایین ترین گره نزدیک به طوقه به وجود می آید که از این پنجه ها، پنجه های ثانویه و سومی هم تولید می شود که این پنجه ها  هرکدام یک خوشه (پانیکول) تولید میکنند. که در افزایش عملکرد در واحد سطح نقش مهمی دارند.

 رسیدن و برداشت: رسیدن برنج از زمان کاشت تا رسیدگی 5-4 ماه طول میکشد.

چرا مزرعه برنج باید غرقاب باشد؟

روش سنتی برای کاشت برنج غرقابی کردن مزارع در حین کاشت نشاء یا پس از آن مزایای این روش:

1. کاهش رشد علفهای هرز و علفهای انگلی که قادر نیستند در حالت غرقابی رشد کنند (قیاق و سایر پهن برگها)
2. کاهش خسارت آفات و جوندگان
3. ثابت شده است که عمق ثابت آب در مزرعه باعث بهبود توانایی رقابت برنج با علف های هرز برای جذب عناصر غذایی و فتوسنتز می شود
4. نیاز به مصرف علفکشها کاهش پیدا میکند

عمق مناسب آب در کشت برنج 25-5 سانتی متر است

 خاک:

خاک باید قدرت نگهداری آب بالایی داشته باشد. خاک باید حدود 50% خاک رس باشد. همچنین خاک باید در لایه های زرین دارای یک لایه رسی غیرقابل نفوذ باشد که به نگهداری آب کمک کند.

خصوصیات شیمیایی خاکهای غرقابی:

برنج عمدتا در خاکهای غرقابی کشت می شود. آگاهی از خصوصیات منحصر به فرد شرایط این کشت برای مدیریت بهتر کود دهی (تغذیه گیاهی) اهمیت بسیار زیادی دارد.

وقتی خاک غرقاب می شود تغییرات عمده شیمیایی و الکتروشیمیایی زیر رخ می دهد:

1. اکسیژن مولکولی کاهش می یابد.
2. فعل و انفعالات شیمیایی خاک کاهش می یابد.
3. افزایش PH در خاکهای اسیدی و کاهش ph خاکهای شور و قلیایی
4. افزایش قابلیت (خصوصیت) هدایت الکتریک خاک
5. کاهش احیاء به    و  به
6. کاهش تبدیل به  و   به O
7. کاهش تبدیل به
8. افزایش عرضه و در دسترس بودن مولیبیدن- فسفر و سیلیس
9. کاهش غلظت روی و مس محلول در اب
10. تولید و متان و محصولات احیا شده سمی مانند: سولفید هیدروژن و اسیدهای آلی

این موارد تاثیر عمیقی بر تغییرات مواد مغذی خاک و در دسترس بودن برای گیاه خواهند بود

آبیاری:

برنج می تواند در محیط غرقابی یا بصورت مزارع خشک کاری رشد کند. آب به عنوان یک نگهدارنده گرما در هوای گرم می تواند هوای محیط را برای رشد برنج مساعدتر کند.

عملکرد:

شکاف عملکردی به معنای واقعی کلمه به عنوان تفاوت پتانسیل عملکردی رقم برنج و عملکرد که توسط کشاورزان بدست می آید تعریف می شود. پتانسیل ارقام هیبرید از ارقام سنتی (توده) بالا تر است. بذرپاشی و کاشت برنج به چندین روش کاشت و بذرپاشی انجام می شود:

1. بذر کاری به صورت خشکه کاری با ردیفکار (بذرکار)
2. خشکه کاری از طریق پخش بذر با هواپیما و یا پخش کننده های سانتریفیوژ و یا دست پاش
3. بذرکاری با بذر از قبل جوانه زده همراه با آبیاری مزرعه
4. بذرکاری با دست یا ماشین در سطح مزرعه که با آب پوشانده شده
5. نشاء کاری بصورت دسته ای با فاصله 15*15  یا 15*20 و تراکم 33 تا 55 کپه در مترمربع (در خشکه کاری بذر بصورت خشک در زمین پاشیده می شود)

عملکرد برنج بستگی به:

• تعداد خوشه در هکتار
• تعداد دانه در خوشه
• وزن هر دانه (هزاردانه)

الگوهای علائم کمبود عناصر غذایی در برنج:

1. تاثیر تحرک عناصر غذایی بر شناسایی علائم ظاهری آن

عناصر متحرک شامل: نیتروژن، فسفر، پتاسیم

علائم کمبود این عناصر در برگهای پیر (قدیمی تر) پایین گیاه ظاهر می شود. چون محتویات مواد مغذی آنها به سمت برگهای جوان تر حرکت میکند.

2. عناصر تا حدی متحرک (کم تحرک)

آهن، منگنز،روی، سولفور

3. عناصر غیر متحرک: کلسیم و منیزیوم

علائم کمبود این عناصر در برگهای جوان و انتهای گیاه دیده می شود. زیرا این مواد غذایی بخشی از ترکیبات گیاهی می شوند.

کاتیون: جذب ترجیحی به دلیل جذب الکتریکی به  غشاء سلولی با بار منفی و انتشار غیرفعال از غلظت بالا به پایین

آنیون: فقط مقدار کمی نفوذ می کند به دلیل رد شدن از غشاء سلولی با بار منفی

برنامه های کودی دقیق باید با توجه به نیاز های خاص محصول شرایط خاک و آب و تجربه تولیدکنندگان تعیین می شود.

تغذیه تکمیلی

برنامه محلولپاشی برنج

1. پنجه زنی: محلولپاشی با کود 36-4-10 یا 36-12-12 همراه با ریز مغذی هایی مثل روی و آهن و سیلیس
2. مرحله رشد فیزیولوژیکی (ساقه رفتن) یک هفته قبل از گلدهی

30-35 روز بعد از کاشت (جوانه زنی)

برای ارقام دیررس 50-45 روز بعد از کاشت

برای ارقام زودرس 100-90 روزه  حدود 15 روز بعد محلولپاشی کنید

محلولپاشی با 36-4-10  یا 36-12-12 و سیلیس

3. مرحله فیزیولوژیکی (تغییر فاز از رویشی به زایشی)

سمپاشی هوایی

محلولپاشی با 36-4-10  یا 36-12-12  همراه با ریزمغذی روی و آهن

4. یک هفته بعد از گلدهی 65-60 روز بعد از کاشت

سمپاشی هوایی- سمپاشی با تراکتور محلولپاشی با 36-4-10  یا  36-12-12

** توصیه می شود همیشه همراه با محلولپاشی از ادجونت و سورفکتانت استفاده شود

** بهترین نتیجه از محلولپاشی در اوایل صبح یا اواخر بعدازظهر حاصل می شود.

عناصر پر مصرف برنج (به صورت خالص نه مقدار کود تجاری)

• ازت خالص         126
• فسفر خالص       67
• پتاسیم خالص        188
• گوگرد خالص           13
• منیزیوم خالص         16

زمان بجرانی نیتروژن در کشت مستقیم 21 روز پس از کاشت و برای کشت نشایی 14 روز پس از نشاکاری و در مرحله خوشه دهی است

در مرحله خوشه کود ازت و پتاسیم اهمیت بسیاری دارد و تاثیر بسیار زیادی در عملکرد برنج دارد

در شرایط ph بالای خاک زمانیکه از اوره استفاده می شود از طریق متصاعد شدن بصورت آمونیاک (فراریت) مقدار بیشتری نیتروژن از بین می رود.

کود دهی ازت در زراعت برنج اهمیت زیادی دارد. 2 تا 3 مرحله کود ازته در مراحل پایه (به عنوان کود پایه)، پنجه زنی و گلدهی تهمیت زیادی دارد.

در مرحله پایه 150 کیلوگرم کود سولفات آمونیوم

در مرحله 5-4 برگی ابتدای پنجه زنی 150 کیلوگرم کود ازته از فرم اوره یا سولفات آمونیوم

سرک دوم: 100 کیلوگرم قبل از ظهور خوشه

فسفر قابل جذب 18(در آزمون خاک مقدار فسفر<18PPM): 60-40 کیلوگرم در هکتار

فسفر قابل جذب کمتر از15 (در آزمون خاک مقدار فسفر<15PPM): 100 کیلوگرم در هکتار

فسفر p

در مراحل اولیه ر شد رویشی اهمیت زیادی دارد. فسفر باعث رشد رویشی قوی گیاه و رشد و توسعه سیستم ریشه قوی می باشد.

در برنج باعث افزایش پنجه زنی-رشد ریشه-زود گلدهی و زود رسیدن محصول می شود.

کمبود فسفر در برنج آشکار نمی شود و تشخیص آن دشوار است. و به عنوان گرسنگی پنهان نامیده می شود. شاخ و برگ ضعیف-پنجه زنی ضعیف-دیر به گل رفتن  کوتاه ماندن-رنگ سبز تیره- تعداد پنجه کم-حجم ریشه کم-برگها حالت ایستایی (زاویه کم نسبت به محور ساقه) دارند.

• علائم کمبود فسفر ممکن است با بیماری های لکه برگی اشتباه گرفته شود.
• غرقاب بودن خاک باعث می شود ph سمت خنثی برود که موجب می شود p قابل جذب شود. در مراحل اولیه رشد غرقاب کردن مزرعه در خوزستان باعث جذب بیشتر p می گردد.

علائم کمبود فسفر در قسمت پایین بوته (برگهای پایینی) دیده می شود:

1. کاهش تعداد برگ
2. کاهش طول برگ
3. کاهش طول خوشه روی بوته
4. کاهش تعداد دانه روی خوشه
5. کاهش دانه های پر شده
6. کاهش پنجه زنی

پتاسیم:

پایه 200-150 کیلوگرم در هکتار  (با توجه به اهمیت پتاسیم می توان 60% پتاسیم موردنیاز زراعت برنج را در پایه استفاده کرد)

در مرحله گلدهی 36-4-10 یا سولوپتاس 10 کیلوگرم

بیشترین جذب پتاسیم از 30 روز بعد از کاشت شروع می شود و بیشترین جذب و حداکثر و جذب آن در مرحله ساقه رفتن تا پر شدن دانه است

اثرات پتاسیم:

1. پنجه زنی
2. توسعه خوشه
3. باروری سنبلچه ها
4. جذب بیشتر نیتروژن و پتاسیم
5. افزایش سطح برگ و طول عمر برگ
6. مقاومت در برابر بیماری
7. ازدیاد طول و ضخامت ریشه
8. افزایش ضخامت و استحکام ساقه
9. افزایش مقاومت در برابر خوابیدگی
10. افزایش مقاومت در برابر آفات

ضدعفونی بذر شلتوک

جهت پیشگیری از بیمای پوسیدگی ریشه و طوقه برنج ،بذور شلتوک را در آب خالص خیسانده و بعد از خروج آب اضافی  به نسبت هر 100 کیلوگرم بذر با استفاده از 130 گرم قارچکش نوردکس، بذور را بذرمال کنید.

با قارچکش های کاربندازیم یا تیوفانات هم می توان ضدعفونی کرد. (برای هر 100 کیلوگرم بذر 100 گرم سم)

بذرمال کردن: از روی 1 لیتر برای 100 کیلو بذر همراه با 1 کیلو هیومکس

کود پایه کاشت شلتوک (کشت مستقیم)

• سولفات پتاسیم 200-150         کیلوگرم
• سوپرفسفات تریپل   100          کیلوگرم
• سولفات آمونیوم          100          کیلوگرم
• گوگرد معدنی       200-150          کیلوگرم (درصورت کشت بصورت خشکه کاری می توان از گوگرد 90% بنتونیت دار استفاده کرد)
• سولفات روی        70-50           کیلوگرم
• اصلان گرانول        200-150          کیلوگرم

تغذیه تکمیلی:

1. سرک اول هنگام پنجه زنی اوره یا سولفات آمونیوم 150-100کیلوگرم همراه با 10 کیلو

36-12-12NPK یا 36-4-10 NPK

2. سرک دوم قبل از گلدهی اوره یا سولفات آمونیوم 100-50 کیلو همراه با10 کیلو 36-12-12 NPK همراه با سیلیس (محلولپاشی با کودهای سیلیس بصورت دو تا سه درهزاروبصورت کود آبیاری: 6 تا 10 کیلوگرم
3. محلول پاشی با سیلیس:

• در مرحله پنجه زنی 3-2 در هزار
• ابتدای گلدهی و ظهور خوشه 3-2 در هزار

قارچکشهای مناسب جهت کنترل بیماری های برنج

1. فوجی وان 40% (ایزوپروتیولان 25/1 لیتر در هکتار)

بلاست برنج

2. ناتیوو 75% تری فلوکسی استروبین+تبوکونازول 160 گرم در هکتار

بلاست برنج و شیت بلایت (تیلما 5/37% مقدار 320 گرم)

3. وسیتا 5/72% – تیوفانات+تری سیکلازول 5/0-4/0 کیلوگرم

کنترل بلاست برگ و خوشه

4. آچمز 24% تیفلوزامید 300 سی سی در هکتار

شیت بلایت یا سوختگی غلاف

5. کانگ می 5% با سیلیوس سوبتیلیس 180 گرم در هکتار

کنترل بلاست برنج

علف کش های برنج

1. کانسیل (اتوکسی سولفورون+تریامافون)پهن برگها و جگن ها و باریک برگ 150-100 گرم در هکتار
2. سان رایس پلاس (آنیالوفوس 30%+ اتوکسی سولفورون 5/1%) پهن برگ، سوروف و جگن 3 لیتر در هکتار
3. بازاگران ام 60 (بنتازون+MCPA) پهن برگ ها و جگن 3-5/2 لیتر در هکتار
4. بازاگران (بنتازون) پهن برگ ها و جگن ها 5-3 لیتر در مرحله 7-5 برگی برنج
5. لونلاکس (بن سولفورون متیل) پهن برگ ها 75-50 گرم در مرحله 3-1 برگی برنج
6. نومینی (بیس پیریباک سدیم 10%) دو منظوره و جگن ها 250 سی سی درهکتار

• کلین وید (بیس پیریباک سدیم 40%) 65 سی سی در هکتار
• وجین (بیس پیریباک سدیم 5/12%) 320-280 سی سی در هکتار

7. ریفیت (پرتیلاکلر 50%) پهن برگ ها، سوروف و جگن ها 5/1-2 لیتر در هکتار
8. پرول (پندی متالین 33%) باریک برگ و پهن برگ و جگن ها 3-2 لیتر در هکتار
9. ریزلان 24% (پنوکسولام) پهن برگ، سوروف و جگن ها 150 گرم در مرحله 4-3 برگی علف هرز

• تارگت 20% 150 گرم در مرحله 4-3 برگی علف هرز

10. پیری ماکس (پیری بنزوکسیم 5%) پهن برگ ها، سوروف و جگن ها 700 سی سی در هکتار در مزارع نشایی
11. توفوردی یو 46 دی 72% پهن برگ ها 3-5/1 لیتر در مرحله 7-5 برگی برنج
12. پوما سوپر کنترل قیاق و باریک برگ ها 2-5/1 لیتر در هکتار
13. استاف (سینوسولفورون 20%) پهن برگ ها و جگن ها 150-100 گرم در هکتار