پیاز

پیاز  Onion

مقدمه

پیاز گیاهی تک لپه، دوساله، علفی از تیره سوسنیان و خانواده آماریلیس (Amaryllidaceae) است که مصرف خوراکی دارد. پیازه از نظر شکل و اندازه متفاوت و به رنگهای سفید، زرد، قرمز و بنفش است. پیاز دارای بو و طعم تندی است. تندی مشخصه پیاز است و ناشی از روغن فرار غنی از گوگرد موجود در آن است. آزاد شدن این روغن در هنگام خرد کردن باعث جاری شدن اشک در چشم می شود. پیاز دارای مواد مغذی کمی است، اما به دلیل طعم و مزه آن ارزشمند است و به صورت گستره در پخت و پز استفاده می شود. پیاز در غذاهایی مانندکباب، خورشت ها، سوپ، سالاد و … استفاده می شود. همچنین به اشکال مختلف فرآوری شده از جمله پیاز سوخاری، ترشی پیاز و … نیز موجود است. از پودر پیاز و آب پیاز نیز به عنوان چاشنی و طعم دهنده استفاده می شود.

تاریخچه

پیاز یکی از قدیمی ترین گیاهان کشت شده در جهان است و برای مدت های طولانی بخشی از فرهنگ بشر است که به احتمال زیاد منشا آن آسیای مرکزی بوده است. ایران یکی از کشورهای مهم تولید کننده پیاز د جهان است و در استانهای خوزستان، اصفهان، قم، آذربایجان و … کشت می شود.

گیاه شناسی

ریشه

ریشه نقش مهمی در رشد و نمو پیاز دارد. ریشه پیاز  کم عمق و افشان است که به جذب آب و مواد مغذی و همچنین به تثبیت گیاه در خاک کمک می کنند. ریشه پیاز یک ساختار زیرزمینی است که از یک شبکه از ریشه های افشان کوچک و کم عمق تشکیل شده است. ریشه در قسمت پایینی پیاز قرار دارد. این ریشه ها از یک نقطه مرکزی رشد کرده و به صورت شعاعی از آن دور می شوند، به رنگ سفید، دارای سطحی صاف و حدود 10 تا 20 سانتی متر طول دارند. پیاز دارای دو نوع ریشه است: ریشه های اصلی و ریشه های جانبی. ریشه های اصلی ریشه های بلند و ضخیمی هستند که از نقطه مرکزی رشد می کنند. ریشه های جانبی ریشه های کوچکتری هستند که از ریشه های اصلی متمایز می شوند.

ساقه

ساقه پياز كوتاه، متراكم و شبيه به يك صفحه بوده كه بوسيله غلاف بـرگ هـا محـصور مي شود. اين اندام در برش طولي در گياهان بالغ (قبل از تشكيل غده)  قلبي شكل مـي باشـد. اگر پیاز برداشت نشود در فصل دوم رشد، ساقه گل دهنده از رشد ساقه حقیقی بوجود می آید که بدون گره و میانگره است و در انتهای آن یک گل آذین چتری وجود دارد.

برگ

برگ پیاز از یک ساقه مرکزی رشد می کند که به صورت متناوب در اطراف آن قرار می گیرند. برگ ها استوانه شکل، توخالی و کشیده دارای سطحی صاف و بدون پرز، به رنگ سبز روشن و در برخی از انواع پیازها به رنگ سبز تیره هستند. برگها حدود 20 تا 30 سانتی متر طول دارند و قطر آنها حدود 1 تا 2 سانتی متر است. برگ پیاز دارای یک غلاف سفید در پایه خود است که از ساقه اصلی محافظت می کند. برگ پیاز در قسمت انتهایی خود دارای یک نوک تیز است که به رنگ سفید است.

گل

گل یک چتر مرکب است که از گلهای کوچک سفید متمایل به سبز تشکیل شده است و روی ساقه بلندی که از وسط پیاز خارج می شود تشکیل می شوند.

میوه

میوه پیاز یک کپسول است که حاوی دانه های پیاز است. کپسول پیاز معمولاً خشک و چرمی است. دانه های پیاز کوچک، تیره و بیضی شکل هستند.

آماده سازی خاک برای کاشت پیاز

در واقع هدف از آماده سازی خاک این است که خاک فشرده شده را نرم کرده تا ریشه ها فضای کافی برای رشد داشته باشند. همیشه قبل از کاشت خاک مورد نظر را آزمایش کنید تا مشخص شود که آیا از نظر مواد مغذی ضروری یا مواد معدنی کمبود دارد یا خیر. تهیه زمین مناسب برای کاشت پیاز یکی از مهمترین عواملی است که بر کیفیت و کمیت محصول تأثیر گذار است. زمین باید زهکشی خوبی داشته باشد تا از تجمع آب در ریشه ها جلوگیری شود. همچنین خاک حاصلخیز، مواد مغذی مورد نیاز گیاه را تأمین می کند. چند ماه  قبل از کاشت، کود دامی کمپوست شده را به خاک اضافه کرده و خاک را به عمق 20 سانتیمتر شخم بزنید. کود دامی به بهبود ساختار خاک و تأمین مواد مغذی مورد نیاز گیاه کمک می کند. همچنین زمین باید مسطح و عاری از سنگ و کلوخ باشد. زیرا وجود سنگ و کلوخ در خاک مانع از رشد غده های پیاز شده و باعث بد فرم شدن محصول می شود.

قبل از کاشت زمین را آبیاری کنید و وقتی رطوبت خاک به حد مطلوب مزرعه رسید خاک را شخم بزنید. آبیاری باعث رشد علف های هرز و شخم باعث از بین رفتن علفهای هرز و کلوخه های خاک می شود. کود های سرک که شامل  کودهای شیمیایی نیتروژنه، فسفره و پتاسه هستند را به خاک اضافه کرده و شخم دوم را انجام دهید. زمین را صاف و مسطح کرده و آن را به صورت جوی و پشته آماده کنید و با استفاده از ردیف کار کاشت پیاز را انجام دهید.

شرایط اقلیمی برای کاشت پیاز

خاک

پیاز در طیف وسیعی از انواع خاک رشد می کند. خاک مناسب برای کاشت و رشد پیاز، خاک لومی یا لومی شنی  است. لوم ترکیبی از ماسه، سیلت یا خاک رس و مواد آلی است. خاک های لومی سست و تیره و غنی به نظر می رسند. خاک های لومی معمولا پتانسیل حفظ آب بالایی دارند، آب را جذب کرده و رطوبت را به خوبی ذخیره می کنند. خاک های لومی می توانند شنی یا رسی باشند و بر این اساس در جذب و حفظ رطوبت متفاوت خواهند بود. از خاک‌های رسی سنگین که  رشد ریشه‌ها را محدود کرده و در هنگام برداشت مشکل ایجاد  می کنند، خودداری کنید. پیاز خاک با PH بین 6 تا 7 را ترجیح می دهد. اگر خاک شما خیلی اسیدی است، آن را با سنگ آهک آسیاب شده مخلوط کنید. اگر خیلی قلیایی است، به خاک پیت ماس اضافه کنید.

دما

اگر چه پیاز جزء گروه‌ سبزی‌های خنک است، اما کشت آن در یک گستره‌ی دمایی از مناطق سردسیر (تبریز و ارومیه) تا گرمسیر (خوزستان) انجام می شود. پیاز، در اوایل دوره رشد خود نیاز به دمای کم و در اواخر دوره‌ی رشد خود به دمای زیادی نیاز دارد. پیاز بهترین رشد و نمو را در دمای 12 تا 25 درجه سانتی گراد دارد.

نور

پیاز برای رشد مناسب به نور مستقیم خورشید  در طول روز نیاز دارد. پیازها دارای ارقام متفاوتی هستند و بر اساس نیاز نوری به 3 گروه زیر تقسیم می شوند:

روز کوتاه: پیازهای روز کوتاه در طی دوره رشد به  10 تا 12 ساعت روشنایی نیاز دارند. طول دوره رشد پیازهای روز کوتاه حدود 7 ماه است.

روز متوسط: پیازهای روز متوسط در طی دوره رشد به 12 تا 14 ساعت روشنایی نیاز دارند. طول دوره رشد پیازهای روز متوسط 5 الی 6 ماه است.

روز بلند: پیازهای روز بلند در طی دوره رشد به 14 تا 16 ساعت روشنایی نیاز دارند. طول دوره پیازهای روز بلند حدود 6 ماه است.

به طور کلی در عرض های جغرافیایی پایین ارقام روز کوتاه و در عرض های جغرافیایی بالاتر ارقام روز بلند کشت می شوند.

هنگام خرید بذر پیاز، بذرهای مناسب را با توجه به منطقه خود انتخاب کنید. فقط چند نوع پیاز وجود دارد که می توان آنها را در مناطق مختلف کشت کرد. بقیه برای رشد مناسب باید در منطقه مناسب کاشته شوند. به عنوان مثال، پیازهای روز کوتاه برای مناطقی که 10 ساعت روشنایی روز دارند، مناسب هستند.

آب

پیاز برای تورم غده به آب نیاز دارد. محصول پیاز در طول چرخه رشد به 350 تا 550 میلی متر آب نیاز دارد. توصیه می شود که آبیاری را مکرر و سبک انجام دهید. فاصله آبیاری بین 4-2 روز یک روش معمول است. آبیاری بیش ازحد گاهی اوقات باعث بروز بیماری هایی مانند کپک و پوسیدگی سفید می شود. آبیاری باید 15 تا 25 روز قبل از برداشت متوقف شد. آبیاری اواخر فصل ممکن است بلوغ را به تاخیر بیندازد و باعث ایجاد ترک خوردن پوست شود.

کاشت پیاز

دانستن نحوه کاشت پیاز برای تولید کنندگان مواد غذایی بسیار مهم است. کاشت پیاز به دو روش کاشت بذر در مزرعه و نشا در خزانه و سپس انتقال به مزرعه انجام می شود.

کاشت پیاز از بذر

کاشت پیاز از بذر می تواند دشوار باشد، اما پیازهایی تولید می کند که زودتر بالغ می شوند. دانه های پیاز در صورت نگهداری به سرعت قابلیت حیات خود را از دست می دهند. پس قبل از کاشت بذر اطمینان حاصل کنید که بذرهایی که تهیه کرده اید بیش از یک سال سن نداشته باشند. بذرهایی که سن آنها بیش از 1 سال است قوه نامیه آنها کاهش یافته و به مراتب کمتر رشد می کنند، بنابراین احتمال رشد پیاز از بذر کاهش می یابد. برای این روش کاشت، بسته رقم و روش کاشت به 6-4 کیلوگرم در هکتار بذر پیاز نیاز دارید. (تراکم مناسب بوته در واحد سطح بسته به روش کاشت و ارقام 1200000-600000 متغییر است).

نشا کاری

کاشت نشا محبوب تر است زیرا گیاه مقاوم تر خواهد بود. عمق بذر کاری حدود۶ الی ۱۲ میلیمتر و فاصله بین بذرها 2 سانتیمتر بوده و خاک تا زمان سبز شدن بذرها باید مرطوب نگه داشته شود. پس از گذشت 4 تا 6 هفته، زمانی که نشاءها به ارتفاع 10 تا 15 سانتی متر رسیدند، آنها را به زمین منتقل کنید. انتقال نشاء به زمین اصلی همزمان با دومین مرحله رشد ریشه انجام می شود.

عمق و فاصله کاشت

فاصله کاشت مناسب یکی از مهمترین نکاتی است که قبل از کاشت باید بدانید. قاعده کلی برای کاشت نشاء پیاز این است که، فاصله کاشت بین بوته ها 10 تا 15 سانتیمتر و فاصله بین ردیف ها 30 تا 45 سانیمتر باشد. برای کاشت مستقیم بذر عمق کاشت 2-1 سانتیمتر و فاصله بین ردیف ها 30 سانتیمتر و فاصله بین بوته ها روی ردیف 2 سانتیمتر  و عملا بهم چسبیده هستند. این امر به ویژه زمانی که قصد دارید پیاز را از بذر پرورش دهید بسیار مهم است.

زمان کاشت پیاز:

زمان کاشت پیاز به نوع پیاز و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. به طور کلی، پیاز را می توان در بهار یا پاییز کاشت. پیاز در خوزستان از نیمه دوم مهر ماه تا نیمه اول آذر ماه کشت می شود.

برداشت پیاز.

دانستن زمان و روش صحیح برداشت پیاز، احتمال آسیب رساندن به محصول را کاهش می دهد. رسیدن (بلوغ) معمولاً با درصد خشک شدن برگها از بالا به پایین ارزیابی می شود. با کاهش رشد پیاز، گردن پیاز نرم می شود وبرگهای گیاه روی زمین می افتند و این زمان برداشت پیاز را نشان می دهد. دستیابی به درجه رسیدن ( بلوغ) مناسب قبل از برداشت یک عامل کلیدی در تولید پیاز با کیفیت بالا برای نگهداری است.

تغذیه

پیاز از نظر تغذیه گیاهی پر توقع است که برای داشتن بهترین عملکرد به عناصر غذایی زیادی نیاز دارد. تغذیه مناسب یکی از عواملی است که عملکرد و کیفیت پیاز را تحت تأثیر قرار می دهد. برای اینکه کشاورزان بدانند محصولات پیازشان به چه عناصری نیاز دارند، آزمایش های خاک مشخص می کند که چه عناصری  در خاک وجود دارد و چه عناصری باید به آن اضافه شود. پیاز برای رشد به 16 عنصر نیاز دارد. برخی از این عناصر به طور طبیعی در آب و هوا یافت می شوند و برخی دیگر از خاک تامین می شوند. عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم عناصر پر مصرفی هستند که تأثیر قابل توجهی بررشد وعملکرد  پیاز دارند.

نیتروژن

استفاده از نیتروژن در زمان مناسب برای به حداکثر رساندن جذب در دوره های خاص رشد محصول مهم است. در پیاز استفاده از نیتـروژن، از زمـان جوانه زدن آغاز و در اوج مرحله رشد رویشی یا شروع غده دهـی بـه بیشترین مقدار خود می‌رسد. میزان نیاز نیتروژن به نوع خاک، بارندگی، آبیاری ، روش و زمان مصرف آن بستگی دارد.  نیتروژن اصلی ترین و پر مصرف ترین عنصر غذایی در پیاز است. این عنصر در افزایش جوانه زنی، فتوسنتز، در سنتز آنزیم ها و پروتئین ها و …  نقش دارد.

کمبود نیتروژن باعث کوچک و نازک شدن برگها شده و برگهای پیر زرد مایل به سفید می شوند و از نوک شروع به خشک شدن می کنند.

فسفر

فسفر برای توسعه و افزایش رشد ریشه ضروری است و بنابراین در مرحله استقرارگیاه مورد نیاز است. سرعت جذب فسفر در طول چرخه رشد کم و بیش ثابت است. از آنجایی که فسفر در خاک بی حرکت است بهتر است آن را قبل از کاشت یا هنگام کاشت و در نزدیک بذر استفاده کرد. فسفر باعث کاهش پوسیدگی ریشه و کمبود آن موجب کند شدن رشد و تاخیردر بلوغ می شود.

پتاسیم

پتاسیم در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه از جمله فتوسنتز،  انتقال مواد فتوسنتزی، سنتز پروتئین، نگهداری تعادل آب و… نقش اساسی ایفا می کند.

در برنامه های تغذیه ای توصیه می شود پتاسیم را درچند مرحله به پیاز اضافه کنید. اعمال کردن پتاسیم در مرحله رشد غده ها باعث افزایش اندازه و کیفیت آنها می شود. در اثر کمبود پتاسیم گیاهان مستعد آسیب سرما می شوند. از علائم دیگر کمبود پتاسیم در پیاز، تولید غده های ضعیف و قهوه ای شدن نوک برگ های قدیمی است. بنابراین استفاده از مقدار مناسب پتاسیم در مراحل مختلف رشد پیاز برای رشد و حفظ کیفیت پیاز امری ضروری است.

منیزیم

منیزیم در تشکیل کلروفیل، فتوسنتز و …  نقش دارد. پیاز برای رشد خوب و کافی به منیزیم نیاز دارد. منیزیم را همراه با کودهای قبل از کاشت استفاده کنید.

کمبود منیزیم باعث توقف رشد گیاه می‌شود و برگ‌های مسن‌تر به طور یکنواخت در تمام طول خود زرد می‌شوند.

​

گوگرد

گوگرد یک عنصر ضروری برای رشد گیاهان است و به طعم متمایز (تندی) پیاز کمک می کند . برخی از ترکیبات گوگرد که مسئول تندی پیاز هستند می توانند رشد قارچ ها و باکتری ها را مهار کنند. برای به حداقل رساندن تندی در پیازهای بالغ و همچنین مهار فعالیت قارچ ها و باکتری ها، توصیه می شود کودهای حاوی گوگرد را در مراحل اولیه رشد پیاز استفاده نمایید. بنابراین پس از شروع غده زنی گوگرد را به مزرعه پیاز اضافه نکنید مگر اینکه پیازها علائم کمبود گوگرد را نشان دهند.

کمبود گوگرد منجر به زرد شدن، ضخیم شدن و تغییر شکل برگهای جدید و کاهش عمر انبار داری پیاز می شود.

بر

بر، برای پیازهای بذری و نشاء در مزرعه مورد نیاز است. بر را قبل از کاشت یا نشاء استفاده کنید. با توجه به اینکه بر برای گیاه سمی است بیش از مقدار توصیه شده استفاده نکنید.

کمبود بر بسیار نادر است اما در منطق با بارندگی زیاد و خاکهای سبک ممکن است اتفاق بیافتد. در اثر کمبود بر رشد ریشه مختل می شود و برگهای پیاز سبز آبی می شوند و ممکن است در سطح بالایی برگهای پایینی ترکهایی ظاهر شود.

روی

روی معمولا همراه با کودهای پایه و قبل از کاشت استفاده می شود. مقادیر بیش از حد روی می تواند سمی باشد، بنابراین فقط در صورت نیاز استفاده شود.

منگنز

پیاز به کمبود منگنز بسیار حساس است و کمبود آن باعث کندی رشد، تاخیر در بلوغ و … می شود.

​

مولیبدن

پیاز به کمبود مولیبدن بسیار حساس است و کمبود آن منجر به سبز شدن ضعیف و مرگ گیاهچه می شود.

مس

مس باعث افزایش کیفیت پوست می شود.

کلسیم

کلسیم باعث حفظ استحکام وافزایش کیفیت غده ها می شود.

نکته مهم

وقتی صحبت از مواد مغذی خاک و توانایی پیاز شما در جذب آنها می شود، نقش رطوبت خاک کلیدی است. بدون آب برای اتصال به مواد مغذی خاک، پیاز به سختی رشد می کند و به درستی رشد نمی کند. قانون پایه این است که رطوبت خاک ثابت بماند.

رشد و توسعه

 درک چگونگی رشد و نمو گیاه پیاز، بخش کلیدی توسعه یک استراتژی برای تامین مواد مغذی برای عملکرد و کیفیت بهینه پیاز است. پیاز با ریشه (مانند چغندر قند) و ساقه (مانند سیب زمینی) متفاوت است. هر حلقه پیاز در اصطلاح گیاه شناسی فلس پیاز نامیده می شود و از پایه یک برگ تشکیل شده است. ما رشد و نمو پیاز را در طی مراحل رشد در جدول زیر توضیح می دهیم.

مراحل رشد شامل:

• جوانه زنی
• رشد برگ
• شروع غده زنی
• رشد پیاز
• رسیدن (بلوغ)

جدول مراحل رشد پیاز

توصیه کودی مزرعه سبز

آفات پیاز

مگس پیاز   Delia antiqua

حشره کامل تخم های خود را در پای پیاز و گاهی روی برگهای نزدیک گردن پیاز می گذارد. بعد از تفریخ تخم ها، لاروها از پیاز و ریشه آن تغذیه می کنند و باعث از بین رفتن ریشه ها می شوند. این آفت معمولاً به پیازهایی که مستقیماً از بذر کاشته می شوند خسارت وارد می کند. زیرا مگس ها، پیازها را از طریق بو پیدا می کند و هنگام نازک کردن پیازهایی که مستقیم از بذر کاشته شده اند، توسط عطر آنها جذب می شوند.

علائم خسارت

اولین علائم در پیازهای جوان در حال رشد مشاهده می شود. برگها زرد و پژمرده می شوند، این علائم در گیاهان بالغ نیز رخ می دهد. پیازهای کوچکتر به سرعت از بین می روند و رشد پیازهای بزرگتر متوقف می شود.

پیشگیری و کنترل

تنظیم تاریخ کاشت

کاشت نشاء

ضد عفونی بذر قبل از کاشت

استفاده از تله های چسبنده برای شکار حشرات کامل

کنترل شیمیایی با مشورت گیاه پزشک انجام شود.

تریپس پیاز    Thrips tabaci

این آفت انتشار جهانی دارد و  طیف وسیعی از گیاهان از جمله پیاز، سیر، تره فرنگی، موسیر، ترب کوهی، پنبه و…. را تحت تاثیر قرار می دهد. تریپس عمدتاً در بغل برگ در جوانترین بافت برگ یافت می شوند.

علائم خسارت

پوره ها و حشرات کامل از شیره گیاهی و کلروفیل برگ تغذیه می کنند و باعث ایجاد لکه های سفید یا نقره ای رنگ روی برگها می شوند. در اثر تغذیه تریپس گیاه ضعیف، برگها پیچیده و بد شکل شده و رشد پیاز کاهش می یابد. (خسارت مستقیم) تریپس‌ها برای تغذیه گیاهان جوان، برگ‌های جدید را ترجیح می‌دهند. در گیاهان خسارت دیده ممکن است پیازها (غده‌ها) زودتر به مرحله‌ی رسیدگی برسند و اندازه‌ی آنها مناسب نباشد.

تریپس ناقل بیماریهای ویروسی از گیاهان آلوده به گیاهان سالم است.(خسارت غیر مستقیم)

پیشگیری و کنترل

کاشت زود هنگام

استفاده از ارقام مقاوم

استفاده از تله های چسبی آبی رنگ

کنترل علفهای هرز می تواند در کاهش جمعیت آفت موثر باشد.

استفاده از دشمنان طبیعی از جمله سن های شکارگر

کنترل شیمیایی  با مشورت گیاه پزشک انجام شود.

نماتد ساقه و غده پیاز             Ditylenchus dipsaci

این نماتد می تواند بیش از 450 جنس از گیاهان را آلوده کند که شامل پیاز، پیازچه، تره فرنگی، کرفس، جعفری و …. هستند.

علائم خسارت

نماتدها در خاک هستند، روی گیاه حرکت کرده و خود را به برگهای جوان می رساند و از طریق روزنه ها وارد برگها می شود. این نماتد به صورت انگل داخلی از محتویات سلولهای پارانشیمی ( برگ، جوانه و غده پیاز) تغذیه کرده و قبل از تغذیه یا مکش مواد غذایی، آنزیم هایی برای آماده نمودن غذا به داخل نسوج گیاهی تزیق می کند. این آنزیمها معمولا متابولیسم گیاه میزبان را تغییر داده و باعث تغییر شکل، تورم و پیچیدگی برگها می شود. برگها ضخیم و شکننده می شوند. گیاهان آلوده پوسیده شده و بوی نامطبوعی تولید می کنند. غده های آلوده قهوه ای رنگ و نرم می شوند. ریشه های زیر زمینی از بین می روند و در جاهایی که فشار آفات زیاد است، باعث از بین رفتن گیاه می شود.

پیشگیری و کنترل

کاشت بذر سالم

تناوب زراعی

پس از کار در زمین آلوده، تمام ابزار و تجهیزات استفاده شده را ضد عفونی کنید.

استفاده از کود سبز

خردل، کلزا، دانه های روغنی، تربچه و سورگوم را می توان به عنوان کود سبز استفاده کرد. هنگامی که این محصولات در خاک کشت می شوند، ترکیبات سمی برای نماتد آزاد می کنند. نشان داده شده است که استفاده از کود سبز باعث کاهش جمعیت نماتد در سایر محصولات می شود.

از بین بردن بقایای گیاهی

استفاده از آبیاری قطره ای

بیماریهای پیاز

سفیدک داخلی پیاز         Downy  Mildew  Onion

عامل بیماری قارچ              Pernospora destructo 

سفیدک داخلی یک بیماری شایع در پیاز است که در شرایط مناسب به سرعت در مزرعه گسترش پیدا می کند. این بیماری به ندرت پیاز را از بین می برد ولی باعث پژمردگی، کاهش کیفیت آن می شود. قارچ عامل بیماری باعث ایجاد لکه های سبز روشن و سپس زرد یا قهوه ای بیضی شکل  در قسمت های بالایی برگ پیاز می شود. با پیشرفت بیماری لکه ها به هم پیوسته و نوک برگها خشک می شوند و در قسمتهای مختلف مزرعه قابل مشاهده هستند. اسپورهای این قارچ روی سطح برگها تشکیل می شوند ابتدا شفاف مایل به خاکستری هستند و سپس به رنگ بنفش تغییر پیدا می کنند.

مبارزه و کنترل

تناوب زراعی

ضد عفونی بذر قبل از کاشت

استفاده از ارقام مقاوم

از مصرف بیش از حد کود نیتروژن خودداری کنید. زیرا تولید بیش از حد برگ های آبدار باعث ایجاد بیماری می شود.

استفاده از سیستم آبیاری قطره ای

حذف علفهای هرز و بقایای گیاهی آلوده

کنترل شیمیایی با مشورت گیاه پزشک انجام شود.

زنگ پیاز    Onion  Rut

عامل بیماری قارچ       Puccinia allii

قارچ عامل بیماری به برگها حمله کرده و به آنها آسیب وارد می کند. علائم بیماری به صورت لکه هایی دایره ای شکل به رنگ روشن، با مرکز سیاه روی برگها و در امتداد رگبرگ اصلی ظاهر می شود. با پیشرفت بیماری لکه ها به رنگ نارنجی و سپس سیاه تغییر رنگ می دهند. رشد برگهای آلوده متوقف می شود و در صورت شدت بیماری گیاه از بین می رود. این بیماری مسری است و از گیاهی به گیاه دیگر منتقل می شود، زیرا هاگ ها از طریق باد منتقل می شوند. زنگ پیاز درنواحی گرم و خنک قادر به فعالیت است و باعث کاهش قابل توجه  عملکرد محصولات می شود.

مبارزه و کنترل

تناوب زراعی 2 تا 3 ساله

کنترل علفهای هرز

ریشه صورتی (ریشه سرخی) پیاز   Onion pink root

عامل بیماری قارچ      Pyrenochaeta terrestris

علائم این بیماری در اول فصل مشاهده می شوند. مشخص ترین علامت این بیماری ریشه های صورتی است. در ابتدا، ریشه ها به رنگ صورتی روشن هستند و با پیشرفت بیماری، رنگ صورتی ریشه های آلوده به طور فزاینده ای اشباع می شود و در مراحل پیشرفته به رنگ قرمز و سپس ارغوانی در می آیند.

این بیماری باعث زرد شدن برگهای اولیه، کاهش قطر پیاز، چروکیده و کوچک شدن پیازهای آلوده می شود. گیاهانی که به شدت آلوده شده اند شبیه پیازهایی هستند که از خشکی یا کمبود مواد مغذی رنج می برند. با گذشت زمان، تعداد و اندازه برگ در مقایسه با گیاهان غیر آلوده که در همان مزرعه رشد می کنند، کاهش می یابد. گیاهان معمولاً در اثر این بیماری نمی میرند، اما ممکن است پیاز در داخل تغییر رنگ داده یا پوسیده شود. اغلب ارگانیسم های ثانویه وارد مناطق آسیب دیده می شوند و سطح پوسیدگی را افزایش می دهند.

پیشگیری و کنترل

استفاده از ارقام مقاوم

ضدعفونی خاک

تناوب زراعی

رعایت بهداشت زراعی

زهکشی مناسب

Onion Botrytis Leaf Blight    سوختگی بوترتیسی برگ پیاز   

عامل بیماری قارچ                Botrytis squamosa

سوختگی بوتریتیسی برگ پیاز یکی از بیماریهای شایع پیاز است و گسترش جهانی دارد. علائم بیماری به صورت لکه های کوچک دایره ای یا بیضی شکل به قطر 5-1 میلیمتر با حاشیه های آغشته به آب به رنگ سبز مایل به روشن ظاهر می شوند. مرکز این لکه ها به رنگ کاهی و فرورفته می شود. با ادامه بیماری، این لکه ها به هم پیوسته و برگه ها چروکیده و سوخته و از بین می روند. پژمردگی 12-5 روز پس از ظهور اولین لگه ها رخ می دهد. در مزارع به شدت آسیب دیده، گیاهان سوخته به نظر می رسند. هنگامی که برگها زودتر از موعد از بین می روند، اندازه پیاز کاهش می یابد و منجر به کاهش عملکرد می شود. این بیماری همچنین غده یا بالب را تحت تأثیر قرار می دهد و اندازه و کیفیت آن را کاهش می دهد.

پیشگیری و کنترل

تناوب زراعی

حذف بقایای گیاهی

رعایت فاصله کاشت

استفاده از بذر گواهی شده

کنترل شیمیایی با مشورت گیاه پزشک انجام شود.

پوسیدگی سفید ریشه پیاز           Onion white rot

عامل بيماری قارچ          Sclerotium cepivorum

پوسیدگی سفید ریشه پیاز یک بیماری قارچی جدی است که به پیاز، موسیر، تره فرنگی، سیر و سایر آلیوم‌های مرتبط با آن حمله می‌کند و آنها را غیر قابل خوردن می کند. این بیماری ناشی از قارچی خاکزی است که می تواند 15-12 سال در خاک باقی بماند.

این بیماری ریشه ها را پوسیده می کند و اولین علامت این بیماری به صورت زرد و پژمرده شدن روی برگها ظاهر می شود. در مراحل اولیه بیماری میسیلیوم های سفید رنگ قارچ در اطراف پایه پیاز ظاهر می شود و با پیشرفت بیماری ساختارهای کوچک، گرد و سیاه رنگی رو میسیلیوم ها تشکیل می شوند که همان اسلروتینیای قارچ هستند.

پیشگیری و کنترل

تناوب زراع و عدم کاشت گیاهان خانواده آلیوم حداقل تا 4 سال

رعایت بهداشت زراعی

استفاده از قارچ کشها با توصیه گیاهپزشک

علف های هرز پیاز

کنترل علف های هرز در طول چرخه تولید پیاز برای به دست آوردن عملکرد بالا  ضروری است. پیازها به خوبی با علف های هرز رقابت نمی کنند. آنها دارای برگهای راست و باریکی هستند. این برگها روی علف های هرزی که در ردیف ها ظاهر می شوند سایه نمی اندازند و به همین دلیل در رقابت با علف های هرز موفق نیستند. برای اکثر محصولات زراعی اغلب امکان انتخاب بین کنترل مکانیکی یا شیمیایی وجود دارد. اما در مورد پیاز، ویژگی های گیاه امکان  استفاده از مبارزه مکانیکی با علفهای هرز را پس از کاشت دشوار می کند.پیاز با تراکم بالا کاشته می شود و ریشه های کم عمق و ضعیفی دارد که ممکن است در مبارزه مکانیکی آسیب ببینند. در برخی از کشورها وجین دستی انجام می شود که پروسه ای زمانبر است.

 کنترل علف های هرز در این محصول اغلب چالش برانگیز است زیرا علف کش های کمی برای آن ثبت شده است. علاوه بر این انتخاب علف کش ها اغلب به دلیل قوانین (از کشوری به کشور دیگر)، کارایی، اثرات منفی روی پیاز و قیمت محدود است. بنابراین، ایجاد یک برنامه مدیریت یکپارچه علف های هرز، با ترکیب شیوه های فرهنگی و علف کش ها ضروری است.

از آنجا که پیاز در رقابت با علف های هرز موفق نیست، بسیاری از گونه های علفهای هرز پهن برگ و باریک برگ، یک ساله و چند ساله ممکن است در مزرعه پیاز رشد می کنند. ترکیب  جمعیت علف های هرز بسیار متغیر است و به عواملی مانند نوع خاک، تناوب زراعی، دوره کاشت و …  بستگی دارد.

توصیه می‌ شود قبل از کاشت، علف‌های هرز  منطقه خود را شناسایی و برای کنترل آنها برنامه ریزی کنید. این یکی از اصول اساسی کلید یک محصول موفق است.

هر روشی که جمعیت علف های هرز را کاهش دهد، هزینه های وجین در طول تولید محصول را کاهش می دهد. یک راه خوب برای جلوگیری از مشکلات علف های هرز در مزرعه پیاز کنترل آنها قبل از کاشت بذر است.

مدیریت علف های هرز قبل از کاشت

شخم عمیق

شخم عمیق یک تکنیک خاک ورزی است که بذر علف های هرز  را در زیر عمقی که می توانند جوانه بزنند، دفن می کند. فاصله 3 تا 5 سال بین شخم عمیق و شخم عمیق بعدی حفظ شود تا از بازگرداندن تعداد زیادی بذر علف های هرز زنده به سطح خاک جلوگیری شود.

خاک ورزی کم عمق

بستری که برای کاشت انتخاب کرده اید را آبیاری کرده تا بذر علفهای هرز موجود در خاک جوانه بزنند که با شخم برای تهیه زمین زیر خاک فرو می روند.

زمان سال و سیستم آبیاری مورد استفاده بر کارایی این روش تأثیر گذار است. آبیاری را تا حد امکان نزدیک به زمان کاشت انجام دهید تا اطمینان حاصل شود که دمای خاک و شرایط اقلیمی مشابه دوره جوانه زنی گیاه است  تا کنترل علف های هرز به حداکثر برسد. اگر فاصله بین آبیاری و کاشت خیلی طولانی باشد، طیف علف های هرز ممکن است به دلیل تغییر فصل یا آب و هوا تغییر کند. استفاده از خاک ورزی کم عمق 14 روز پس از آبیاری می تواند تا 50 درصد علف های هرز را در محصول بعدی کاهش دهد.

استفاده از علفکشها

علف کش ها، همراه با اقدامات خوب فرهنگی، اکثر علف های هرز پیاز را کنترل می کنند. انتخاب علف کش بستگی به گونه های علف هرزی دارد که انتظار می رود رشد کنند.

توالی های کاربرد علف کش در پیاز معمولاً شامل استفاده از علف کش های قبل از رویش برای کنترل یا کند کردن رشد علف های هرز جوانه زده، اندکی پس از کاشت و استفاده از علف کش های پس از رویش که در مرحله 1 تا 5 برگی، برای کنترل علف های هرزی است که از تیمارهای قبل از رویش فرار می کنند.

علفهای هرز باریک برگ پیاز شامل جو موشی، جو، گندم، یولاف وحشی، قیاق و … و علفهای هرز پهن برگ شامل پنیرک،خردل وحشی، تاج خروس و … هستند.

رفرنس

پیاز و تاریخچه

گیاه شناسی

                                                                              http://zimascience.ir/index.ph

کاشت و شرایط اقلیمی                                                                                          

تغذیه

آفات و بیماری ها

http://sabzabfarm.blogfa.com

hhttps://fasl5.com

علفهای هرز